UI/UX là gì ? Chúng khác nhau thế nào ?

Chắc chắn đâu đó bạn cũng đã nghe về thuật ngữ UI/UX, có thể trong các cuộc thảo luận của các đồng nghiệp, các buổi hội thảo về công nghệ… Và bạn chỉ mơ hồ biết được UI là “giao diện người dùng” và… nhiều thứ mơ hồ khác. Thực chất hằng ngày ta tiếp xúc với internet, các website, các ứng dụng di động để tìm kiếm thông tin và vô tình chúng ta tiếp xúc với UI/UX nhưng không nhận ra. Hôm nay Ken sẽ giới thiệu cho các bạn một khái niệm cũ rích nhưng rất mơ hồ và chúng áp dụng cho các công việc hằng ngày và đến gần đây người ta mới định nghĩa được chúng một cách đầy đủ và rõ ràng nhất.

Sự khác nhau giữa UI/UX – Source: Freecodecamp

Bài viết này nêu lên ý kiến của Ken theo quan điểm chủ quan của mình và liên hệ trực tiếp với cuộc sống, công việc và các thông tin trên Internet chứ không theo một khái niệm nào chính xác cả. Vì thế nếu những gì mình viết với những gì bạn hiểu khác nhau thì bạn cứ trao đổi qua comment bên dưới nhé.

Xem thêm

IKhái niệm cơ bản UI/UX, thiết kế UI/UX là như thế nào?

Trước khi nói đến 2 thuật ngữ UI/UXthì bạn nên nắm rõ rằng khái niệm UI/UX xuất hiện hầu như tất cả mọi lúc mọi nơi, cho nên bạn đừng bó hẹp UI/UX chỉ có trong một ngành thiết kế nào đó. Các lĩnh vực từ thiết kế công nghiệp (xe hơi, đồ nội thất) in ấn (tạp chí, ấn phẩm khác) cho tới công nghệ (trang web, ứng dụng di động) đều hiện diện UI/UX.

Với sự đổi mới và sự cạnh tranh khốc liệt của việc kinh doanh thì các công ty công nghiệp tập trung vào việc tạo ra sản phẩm như thế nào và tối ưu nhất để cạnh tranh với đối thủ và từ đó ngành thiết kế UI/UX ra đời.

NHƯNG đểthiết kế UI/UX thì sẽ dựa trên một nền tảng cơ bảng là nó thuộc ngành thiết kế Visual Deisgn.Nghĩa là chúng ta phải làm trên một công cụ đặc thù để làm việc với UI/UX.

1. UI là gì ?

UI (User Interface – Giao diện người dùng)Ngay khi bạn thấy được từ “giao diện” là liên tưởng ngay đến màn hình diện thoại, màn hình máy tính hay đại loại là những thiết bị có khả năng hiển thị hình ảnh. Nhưng hiểu rộng hơn UI là mọi thứ bạn có thể thấy được và có thể tương tác trực tiếp với chúng. Đơn giản hơn là một cây kéo cán nhựa, lưỡi kéo bằng sắt là UI, một máy ATM thì các nút bấm, màn hình hiển thị là giao diện người dùng. Ngay khi bạn đọc các dòng chữ trên website này thì giao diện người dùng là mọi thứ bạn thấy từ Font chữ, màu sắc, banner, logo…. “UI xử lý hình ảnh, nội dung và sự đồng bộ“.

Đơn cử như bạn thiết kế ứng dụng nghe nhạc thì font chữ size là bao nhiêu, hình ảnh ca sĩ bên trái hay bên phải, nút chuyển bài hát màu đen hay xanh đặt ở trên hay dưới…. cái này xài Icon hay xài Button, link này chuyển đến đâu… Và bạn phải đảm bảo được sự đồng bộ với nhau. Không được hiệu ứng lúc chậm lúc nhanh và đặc biệt nếu bạn làm việc với những thương hiệu lớn thì việc đảm bảo nhận diện thương hiệu và trải nghiệm thương hiệu phải được hiển thị trong từng chi tiết của giao diện đặc biệt trong thiết kế website.

2. UX là gì ?

UX (User Experience – Trải nghiệm người dùng)Nói ngắn gọn và dễ hiểu là cách mà người dùng sử dụng và cảm nhận sản phẩm và cách hoạt động của sản phẩm, sản phẩm ở đây không chỉ nhất thiết là đồ công nghệ. Đơn giản hơn là cây kéo như nói phía trên thì khi ta sử dụng nó để cắt một miếng giấy là UX, khi bạn đến cây ATM rồi thì cách chúng ta đút thẻ bấm mật khẩu trên bàn phím và rút tiền là UX, ngay khi bạn đọc nội dung trên website này thì cách bố trí của phần cuộn xuống hàng sidebar bên phải, thanh điều hướng, thanh tìm kiếm, menu bên trên là UX – “UX xử lý kiến trúc của nội dung,bản đồ ứng dụng và luồng hành vi người dùng” .

…

Chốt: Giao diện người dùng (UI – User Interface) là mọi thứ chúng tanhìn thấy, Trải nghiệm người dùng (UX – User Experience) là cách mọi thứhoạt động. UX là một quá trình, trong khi giao diện người dùng là một sản phẩm.

Như vậy chúng ta đã định nghĩa và hiểu được sự khác nhau giữa UI/UX. Và từ đây nếu đâu đó xuất hiện một quảng cáo “Xây dựng trải nghiệm người dùng tuyệt vời với Photoshop” hay “Làm chủ HTML5, CSS3 và Jquery để thực hiện trải nghiệm người dùng tuyệt vời” thì… bạn né ngay nhé =))

IICông việc thiết kế UI/UX là làm gì? UI/UX Desinger sẽ phải làm gì?

Mỗi ngành nghề thiết kế lại có một kiểu UI/UX đặc trưng vì thế Ken sẽ tập trung một ví vào ngành thiết kế ứng dụng (App) hoặc thiết kế website để bạn dễ hình dung công việc nhé.

1.UI Design là gì và UI Designer sẽ làm gì

UI Design (Thiết kế giao diện người dùng): Là công việc thiết kế giao diệnvới trọng tâm tối đa hóa khả năng tập trung vào sự tương tác giữa người dùng và sản phẩm, và xây dựng các yếu tố trực quan của sản phẩm .

Lý thuyết quá – Chốt: Thiết kế giao diện người dùng là tạo ra một giao diện đẹp mắt để tăng sự tương tác với người dùng.

Công việc của UI Designer (Website): là hoàn thiện thiết kế do nghiên cứu do nhà thiết kế UX cung cấp. Nhà thiết kế giao diện người dùng tập trung vào việc đảm bảo rằng thiết kế của trang web nhất quán từ trang này sang trang khác để phát triển một phong cách nhất quán giúp nâng cao nhận diện thương hiệu tổng thể.

Một giao diện người dùng tốt có thể cải thiện đáng kể năng suất và mang lại sự thích thú cho người dùng từ đó tăng khả gắn kết giữa sản phẩm với người dùng. Tóm lại, thiết kế giao diện người dùng là công việc đánh trực tiếp vào cảm giác và cảm xúc của người dùng.

Các yếu tố tạo nên UI (Website):

Điều khiển đầu vào: buttons, text fields, checkboxes, radio buttons, dropdown lists, list boxes, toggles, date field…

Thành phần điều hướng: Sang một trang mới hoặc hiển thị một popup như breadcrumb, thanh trượt, trường tìm kiếm, phân trang, thẻ, biểu tượng

Thông tin thành phần: tooltips (ghi chú), icons (Biểu tượng), progress bar (thanh tiến trình), notifications (thông báo), message boxes (hộp tin nhắn), modal windows (form hiển thị – Popup)

Phần mềm cần thiết:Photoshop, Sketch, Illustrator, Fireworks, InVision.

Vai trò của nhà thiết kế UI (UI Designer) là gì?

Nhà thiết kế giao diện người dùng là xử lý giao diện và mối quan hệ giữa người dùng và giao diện để nên tạo giao diện thú vị và sản phẩm dễ sử dụng để đáp ứng nhu cầu của người dùng.
Có kế hoạclên ý tưởng cho sản phẩm, thiết kế tương tác, cấu trúc giao diện và quy trình hoạt động theo nhu cầu của sản phẩm.
UI designer sẽ chịu trách nhiệm về giao diện như biểu tượng, biểu trưng, nút và các yếu tố liên quan khác.
Chịu trách nhiệm về thiết kế và đưa ra ý tưởng sáng tạo mới và biến nó thành hiện thực.
Nhà thiết kế giao diện người dùng có nhiệm vụ tối ưu hóa trang web để làm cho các hoạt động thân thiện với người dùng hơn.

2. UX Design là gì và UX Designer sẽ làm gì

UX Design (Thiết kế trải nghiệm người dùng): Là quá trình nâng cao sự hài lòng của người dùng bằng cách cải thiện khả năng sử dụng của sản phẩm, phân tích luồng hành vi người dùng, sở thích, thói quen của người dùng từ đó tối ưu hóa sản phẩm cho khách hàng dễ tiếp cận nhất.

Lý thuyết quá – Chốt: Thiết kế trải nghiệm người dùng là cải thiện giao diện (UI) để làm hài lòng người dùng.

Công việc của UX Designer (Website):Đầu tiên xác định cẩn thận người dùng website là ai sau đó phát triển đối tượng (persionas) sẽ làm gì, sau đó xác định các tính năng được phát triển và thông tin nào sẽ dẫn đến luồng người dùng từ trang này sang trang khác.

Cũng ngay ví dụ website của Ken thì tại sao mình lại đặt sidebar bên phải phần nội dung và thanh menu lúc nào cũng phải hiện thị ngay khi bạn cuộn xuống và khi đọc xong hết bài thì xuất hiện một buttom để điều hướng lên trên, điều này giúp websitethuận tiệntrong việc tìm kiếm và tối ưu nội dung cho người đọc nhất có thể.

Có thể nói một chuyên gia UX, thường không phải làm việc thường xuyên với các công cụ đồ họa. Thay vào đó, họ làm việc với con người. Và con người chính là yếu tố trung tâm của UX. Các nhà thiết kế UX chủ yếu quan tâm đến cảm giác của sản phẩm. Nếu trang web hoặc ứng dụng của bạn khó sử dụng, người dùng có thể sẽ thất vọng và chuyển sang website khác. Nếu họ có trải nghiệm tuyệt vời, họ có nhiều khả năng quay lại và nói với bạn bè về ứng dụng của bạn tuyệt vời như thế nào.

Mấu chốt trong thiết kế trải nghiệm người dùng là bạn phải hiểu xem người dùng chính của sản phẩm là ai, họ muốn gì, phải hiểu về hành vi, về thói quen của họ thì mới thiết kế và cải tiến sản phẩm của mình cho phù hợp. Các cách để tìm hiểu bao gồm: phỏng vấn, làm khảo sát, quan sát (trực tiếp), theo dõi hành vi và phân tích (gián tiếp).

Các yếu tố tạo nên UX (Website):

Sự phân bổ: Wireframes màn hình, bảng phân cảnh, sơ đồ trang web, thông số kỹ thuật…

Phần mềm để thiết kế : Photoshop, Sketch, Illustrator, Fireworks, InVision.

Vai trò của nhà thiết kế UX (UX designer) là gì?

Nhà thiết kế trải nghiệm người dùng phải chịu trách nhiệm về “luồng hành vi người dùng”, làm sao cho mọi thứ trở nên đơn giản cho người dùng nhất có thể.
Có trách nhiệm với cả hai bên: người dùng và công ty phát triển sản phẩm.
Nhà thiết kế trải nghiệm người dùng phải thu thập đầy đủ thông tin, hành vi, nhân khẩu học, của nhóm người dùng đặc thù của sản phẩm chúng ta đang phát triển.
Nhà thiết kế trải nghiệm người dùng có trách nhiệm nhắm mục đích cuối cùng trong việc trải nghiệm là gì (chẳng hạn như điều hướng cho người dùng đăng ký, mua hàng, hay thông điệp cuối cùng mà sản phẩm muốn truyền tải.).
Phải có kế hoạch sắp xếp trình tự mọi thứ do UI đưa ra có trật từ, đồng bộ và tối ưu nhất.
Luôn phải cải thiện sản phẩm một cách tối đa theo nhu cầu và ảnh hưởng của các khía cạnh xu hướng thiết kế. Cải thiện rồi testing … rồi cải thiện rồi testing… Quá trình này đối với một UX designer diễn ra liên tục.
UX Designer phải hiểu những suy nghĩ và giả định của mình luôn phải góc nhìn chủ quan và không nhất thiết phản ánh đúng cách nhìn của người dùng sản phẩm đã rập khuôn từ trước.

Có một điều về mặt tâm lý của UX Designer bắt buộc phải có là sự chấp nhận, bỏ các yếu tố rập khuôn bảo thủ và cả những thứ trước giờ ta luôn nghĩ nó như thế là đúng thì phải bỏ ngay nếu người dùng nói nó sai.

Đối với những công ty phát triển sản phẩm thì luôn đặt mục tiêu kinh doanh lên hàng đầu, nhưng mục tiêu của UX Designer là giúp công ty đạt mục tiêu về mặt người dùng. Vì thế đôi khi chúng ta phải đánh đổi giữa việc làm hài lòng người dùng với hiệu quả của việc kinh doanh.

Đây có lẽ sẽ giải đáp cho phần UX designer phải có tính cách chấp nhận, mình tin rằng với những designer không ít lần bạn làm ra một sản phẩm tuyệt vời (theo ý kiến chủ quan) nhưng sếp lại bảo không được em phải thay đổi cái này, cái kia phải to lên chút xíu cái kia bỏ luôn không cần thiết… Đó là sự đánh đổi giữa cái đẹp (mãn nhãn người dùng) và việc tăng hiệu quả kinh doanh.

Vậy bạn sẽ suy nghĩ rằng vai trò của UX Designer có phần quan trọng hơn so với UI Designer, nhưng về mặt công bằng mà nói nếu một giao diện không có UX thì giống như một họa sĩ quét sơn lên mảnh giấy mà không có suy nghĩ hay ý tưởng gì, trong khi UX không có UI giống như một tác phẩm điêu khác gồ ghề mà không được đánh bóng. Một trải nghiệm sản phẩm tuyệt vời bắt đầu với UX và theo sau bởi UI. Cả hai có mối quan hệ chặt chẻ với nhau và là yếu tố tạo nên sự thành công của một sản phẩm.

Tổng kết:

Qua bài viết hi vọng bạn cũng đã hiểu UI/UX là gì và cách làm việc của chúng như thế nào, hiện nay chúng ta sử dụng từ UI/UX rất thông dụng nhưng không hiểu chính xác nghĩa sẽ xảy ra nhiều bất cập và gây ra nhầm lẫn cho các nhà thiết kế, người tìm việc và các chuyên gia phát triển sản phẩm. Và một điều quan trọng đừng bó hẹp 2 khái niệm này vào một ngành nghề nhất định.

————

Với mong muốn mang thật nhiều kiến thức cho các bạn đam mê lĩnh vực thiết kế, thương hiệu, Digital Marketing, Website… Nếu bạn thấy bài viết có ích đừng quên giúp mình chia sẻ với những người khác, nếu có bất kì câu hỏi hay đề tài nào hay vui lòng gửi cho mình qua Email: Hello.Kenluz@gmail.com . Xin cảm ơn các bạn –“CHEER”

Nguồn: Tổng hợp